Ο Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο φετινό Les Rencontres Économiques d’Aix‑en‑Provence, επεσήμανε ότι η νομισματική πολιτική, όσο σημαντική κι αν είναι, δεν αρκεί από μόνη της για να οδηγήσει την Ευρώπη στον απαιτούμενο μετασχηματισμό. Γι’ αυτό, όπως τόνισε, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιμένει στην προώθηση παράλληλων μεταρρυθμίσεων, ιδίως στην αναβάθμιση της χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής· κάθε βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση ενισχύει την αποτελεσματικότητα της ίδιας της νομισματικής πολιτικής, όπως αναδείχθηκε και από την αναθεώρηση στρατηγικής του 2025.
Για να κινητοποιηθούν οι τεράστιοι πόροι που απαιτούνται ώστε η ανάπτυξη να επανέλθει σε ισχυρή τροχιά και τα οφέλη να διαχυθούν ισόρροπα σε όλα τα κράτη‑μέλη, είναι επιβεβλημένη η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και η περαιτέρω εμβάθυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Παράλληλα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έθεσε ως αναγκαίο στόχο τη δημιουργία μιας πλήρους «Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων», ώστε οι ευρωπαϊκές αποταμιεύσεις να διοχετεύονται πιο αποτελεσματικά σε παραγωγικές δραστηριότητες, ιδίως στην ενέργεια, την άμυνα και την καινοτομία, τομείς που αποτελούν επείγουσες προτεραιότητες.
Η εμβάθυνση αυτή θα επέτρεπε στο ευρώ να διαδραματίσει ακόμη σημαντικότερο διεθνή ρόλο. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται όχι μόνο συλλογικά οφέλη από την αναβάθμιση του κοινού νομίσματος σε παγκόσμιο αποθεματικό, αλλά και μεγαλύτερες ευθύνες σε ένα ολοένα πιο αβέβαιο και κατακερματισμένο περιβάλλον. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το ψηφιακό ευρώ, ένα έργο που, όπως σημείωσε, θα ενισχύσει τη διεθνή θέση του νομίσματός μας στην ψηφιακή εποχή, βελτιώνοντας παράλληλα αποδοτικότητα, καινοτομία και ανθεκτικότητα και προστατεύοντας τη νομισματική κυριαρχία της Ευρωζώνης.
Παρ’ όλα αυτά, η υφιστάμενη θεσμική δομή της Νομισματικής Ένωσης παρουσιάζει ένα σοβαρό κενό: η ΕΚΤ λειτουργεί χωρίς αντίστοιχο δημοσιονομικό θεσμό σε επίπεδο ζώνης του ευρώ. Ένας μόνιμος κεντρικός δημοσιονομικός μηχανισμός – ένα κοινό ταμείο δημοσιονομικής διαχείρισης – θα αποτελούσε τομή ικανή να επιτρέψει συντονισμένες επενδύσεις και κοινές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) προβάλλει ήδη ως πολύτιμο υπόδειγμα για ένα τέτοιο μέλλον.
Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσεται η πρόταση δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού «ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου», εργαλείου που θα ενισχύσει περαιτέρω τη χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση και την ανθεκτικότητα σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Τούτο, σε συνδυασμό με την κατάργηση των εσωτερικών φραγμών που κατακερματίζουν την ενιαία αγορά – φραγμών που, όπως επισημαίνουν η έκθεση Letta, μελέτες του ΔΝΤ και η έκθεση Draghi, λειτουργούν στην πράξη σαν εσωτερικοί υψηλοί δασμοί – θα ενίσχυε τις αποδόσεις των εγχώριων επενδύσεων, αυξάνοντας το μερίδιο των επενδύσεων στο ΑΕΠ και συμβάλλοντας έτσι στη γεφύρωση του επενδυτικού και παραγωγικού χάσματος έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών.
