Σημαντικές αλλαγές στη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων φέρνει, μεταξύ άλλων, το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού που κατατέθηκε την περασμένη Τετάρτη 8 Ιανουαρίου στη Βουλή. Οι ιδιοκτήτες των Airbnb που θα διαθέσουν το ακίνητο τους σε πλατφόρμα βραχυχρόνιας μίσθωσης θα πρέπει πλέον να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές προκειμένου να ασφαλίζουν τον επισκέπτη αλλά και το τουριστικό προϊόν της χώρας. Με βάση συγκεκριμένη διάταξη, τα ακίνητα όταν αποτελούν χώρους κύριας χρήσης και πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις μπορούν να μισθώνονται βραχυχρόνια.
Αναλυτικά θα πρέπει να έχουν: ασφάλιση έναντι αστικής ευθύνης για ζημιές ή ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν, φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη, πυροσβεστήρες και ανιχνευτές καπνού, ρελέ διακοπής ή ρελέ αντιηλεκτροπληξιακό και ενδείξεις σήμανσης διαφυγής πιστοποιητικό μυοκτονίας και απεντόμωσης, φαρμακείο με είδη πρώτων βοηθειών, αλλά και οδηγό με τηλέφωνα πρώτης ανάγκης.
Όπως έχει επισημάνει η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη, στόχος των ρυθμίσεων είναι ο εκσυγχρονισμός της τουριστικής νομοθεσίας βάσει και των ευρωπαϊκών πρακτικών για τη διασφάλιση της ποιότητας διαμονής, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα ένα δίκαιο περιβάλλον ανάπτυξης της οικονομικής δραστηριότητας των ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης και των ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Η θεσμοθέτηση πλαισίου λειτουργικών προδιαγραφών ακινήτων των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι ζήτημα κρίσιμης σημασίας για την ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού, αλλά και τη βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών.
Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για τη βραχυχρόνια μίσθωση
Αναλυτικότερα, όπως ορίζει το άρθρο 3, τα ακίνητα που μισθώνονται βραχυχρόνια, σύμφωνα με το άρθρο 111 του ν. 4446/2016 (Α’ 240) πληρούν τις κάτωθι προδιαγραφές:
α) αποτελούν χώρους κύριας χρήσης κατοικίας της παρ. 95 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) και διαθέτουν φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό,
β) διαθέτουν ασφάλιση έναντι αστικής ευθύνης για ζημιές ή ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν,
γ) διαθέτουν υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη, πυροσβεστήρες και ανιχνευτές καπνού, ρελέ διακοπής ή ρελέ αντιηλεκτροπληξιακό και ενδείξεις σήμανσης διαφυγής και
δ) διαθέτουν πιστοποιητικό μυοκτονίας και απεντόμωσης, φαρμακείο με είδη πρώτων βοηθειών, καθώς και οδηγό με τηλέφωνα πρώτης ανάγκης.
Για την διασφάλιση της τήρησης των ανωτέρω θα διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι στην οικία που μισθώνεται και έχει δηλωθεί στην ειδική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσιών Εσόδων (ΑΑΔΕ) από υπαλλήλους του υπουργείου Τουρισμού και από μικτά συνεργεία ελέγχου με υπαλλήλους της ΑΑΔΕ και υπαλλήλους του υπουργείου Τουρισμού. Τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες πριν από τον έλεγχο, θα προηγείται ενημέρωση με κάθε πρόσφορο τρόπο προς τον διαχειριστή του ακινήτου. Αν κρίνεται απαραίτητο, οι υπάλληλοι που διενεργούν τον έλεγχο, ζητούν τη συνδρομή των οργάνων της Ελληνικής Αστυνομίας για τη διενέργεια του ελέγχου, τα οποία την παρέχουν κατά τον χρόνο και στον τόπο που ζητείται.
Σημειώνεται ότι στους διαχειριστές ακινήτων επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αν δεν επιτραπεί η είσοδος στο ελεγχόμενο ακίνητο, δεν πληρούται κάποια από τις προδιαγραφές όπως έλλειψη φυσικού φωτισμού ή αερισμού κ.ά ή δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις του νέου νομικού πλαισίου.
Το πρόστιμο αποτελεί δημόσιο έσοδο, επιβάλλεται και εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών από την ημέρα που διαπιστώνεται η παράβαση. Αν διενεργηθεί νέος έλεγχος εντός ενός (1) έτους από την κοινοποίηση της πράξης επιβολής προστίμου και διαπιστωθεί παράβαση των προδιαγραφών του νέου νομικού πλαισίου, το πρόστιμο επιβάλλεται στο διπλάσιο και στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης στο τετραπλάσιο του αρχικά επιβληθέντος.
Η θέση των φορέων για το νέο νομοσχέδιο
Οι ρυθμίσεις στη βραχυχρόνια μίσθωση που φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού έρχεται σε συνέχεια αιτημάτων του ξενοδοχειακού κλάδου που κάνουν λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, Γιάννης Παράσχης μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο του Συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο σημείωσε ότι «η άνοδος της βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει δημιουργήσει νέες ευκαιρίες αυξάνοντας σημαντικά την φέρουσα ικανότητά των προορισμών, αλλά και μεγάλες προκλήσεις που επιτακτικά – αλλά χωρίς αφορισμούς – καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Απαιτείται ένα πλαίσιο κανόνων που θα αποτρέπουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις στρεβλώσεις στην αγορά στέγης, αλλά και την υπερσυγκέντρωση τουριστικών ροών σε προορισμούς χωρίς έλεγχο».
Στην κατεύθυνση αυτή, έχουν γίνει σημαντικά βήματα το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα με τον κ. Παράσχη. «Ο νόμος που ψηφίστηκε πριν από έναν χρόνο διαμόρφωσε ένα σαφές πλαίσιο φορολόγησης διαχωρίζοντας την επαγγελματική δραστηριότητα από τη περιστασιακή ιδιωτική εκμετάλλευση την οποία προσδιορίζει ρητά, ενώ δίνει περαιτέρω δυνατότητες για περιορισμό των ημερών μίσθωσης σε κορεσμένες περιοχές. Με το φετινό νομοσχέδιο του υπ. Τουρισμού εισάγονται λειτουργικές προδιαγραφές. Ενώ με τον τελευταίο φορολογικό νόμο μπαίνουν πρόσθετοι όροι αναφορικά με τις πλατφόρμες και αναστέλλονται άδειες σε 3 διαμερίσματα της πρωτεύουσας. Υπό την προϋπόθεση επάρκειας ελεγκτικών μηχανισμών θεωρούμε ότι το θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνεται κινείται στη σωστή κατεύθυνση για να διασφαλίσουμε τις θετικές επιδράσεις αποφεύγοντας τις αρνητικές συνέπειες από τη βραχυχρόνια μίσθωση» ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Κ.Κιάμος: Θετικό και απαραίτητο βήμα- Ωστόσο υπάρχουν σοβαρές ασυνέπειες
«Η εισαγωγή προδιαγραφών για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αποτελεί ένα θετικό και απαραίτητο βήμα. Ωστόσο, υπάρχουν ασυνέπειες» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Κιάμος, αντιπρόεδρος του SΤΑΜΑ Greece (Σύνδεσμος Εταιρειών Βραχυχρόνιας Μίσθωσης).
Ειδικότερα αναφέρει ότι «Ως σύνδεσμος, διαχρονικά ζητούσαμε τη θέσπιση τέτοιων προτύπων που να ενισχύουν την ποιότητα και την ασφάλεια, αντί να εστιάζουμε σε περιορισμούς που αποσκοπούν στη λύση προβλημάτων για τα οποία η βραχυχρόνια μίσθωση δεν ευθύνεται. Τα περισσότερα από τα μέτρα του νομοσχεδίου έχουν λογική βάση. Ωστόσο, υπάρχουν ασυνέπειες. Για παράδειγμα, οι απαιτήσεις πυρασφάλειας, αν και εφαρμόζονται ήδη από την πλειονότητα των καταλυμάτων, δεν προβλέπονται για τις κατοικίες. Είναι παράδοξο ο ίδιος χώρος, επειδή μισθώνεται βραχυχρόνια, να υπόκειται σε διαφορετικές απαιτήσεις δεδομένου ότι η χρήση δεν μεταβάλλεται».
Σύμφωνα με όσα επισημαίνει ο κ. Κιάμος, «πιστοποιητικά όπως αυτά για μυοκτονία και απεντόμωση έχουν νόημα σε μονοκατοικίες, αλλά όχι σε διαμερίσματα που εντάσσονται σε πολυκατοικίες με ευρύτερη διαχείριση. Όμως, η μεγαλύτερη στρέβλωση είναι ότι τα μέτρα αυτά είναι κατά περιπτώσεις αυστηρότερα από εκείνα που ισχύουν για τα μη κύρια τουριστικά καταλύματα. Για παράδειγμα, η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης, την οποία καλωσορίζουμε ως προτεραιότητα του συνδέσμου, δεν ισχύει για ενοικιαζόμενα διαμερίσματα. Μαζί με τις πρόσφατες φορολογικές αλλαγές, δημιουργούνται δύο ταχύτητες στην τουριστική αγορά: από τη μία τα ξενοδοχεία και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις με αυστηρές προδιαγραφές και υψηλό κόστος τελών, και από την άλλη τα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα με χαμηλότερες απαιτήσεις και με σημαντικά χαμηλότερα τέλη».
«Η ισορροπία στις ρυθμίσεις είναι απαραίτητη για τη δίκαιη ανάπτυξη και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού» υπογραμμίζει ο κ. Κιάμος.
ΠΟΜΙΔΑ- αναδρομική «κατεδάφιση» και ουσιαστικά πλήρη απαξίωση σημαντικού μέρους του κτιριακού δυναμικού της βραχυχρόνιας μίσθωσης
Σε αναδρομική «κατεδάφιση» και ουσιαστικά πλήρη απαξίωση σημαντικού μέρους του κτιριακού δυναμικού της βραχυχρόνιας μίσθωσης θεωρεί η ΠΟΜΙΔΑ «ότι οδηγεί η νέα διάταξη του άρθρου 3 παρ. 1 του νομοσχεδίου του υπουργείου Τουρισμού που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία βασική προδιαγραφή, με αναδρομική μάλιστα ισχύ, είναι να αποτελούν τα καταλύματα αυτά χώρους «κύριας χρήσης κατοικίας». Ως τέτοιοι χώροι θεωρούνται κυρίως:
Α. Όσοι στην οικοδομική άδεια έχουν εξ αρχής χαρακτηριστεί ως κατοικίες και έχουν συνυπολογιστεί στον συντελεστή δόμησης της κάθε οικοδομής και
Β. Όσων χώρων η χρήση έχει εκ των υστέρων νομιμοποιηθεί ως κύρια χρήση κατοικίας βάσει των διατάξεων του ν.4495/2017, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι η αλλαγή χρήσης των χώρων θα έπρεπε να έχει συντελεστεί μέχρι την 28.7.2011.
Συνεπώς, όπως αναφέρει μεταξύ άλλων η ΠΟΜΙΔΑ, εκτός δυνατότητας χρήσης για βραχυχρόνιες μισθώσεις τίθενται οριστικά και χωρίς καμιά απολύτως δυνατότητα νομιμοποίησης:
Α. Όλα τα χιλιάδες υφιστάμενα καταλύματα που αγοράστηκαν μετά την 28.7.2011 με το χαρακτηρισμό τους στο μεταβιβαστικό συμβόλαιο ως χώροι αποθήκης, χώροι στάθμευσης, βοηθητικοί χώροι κλπ.
Β. Όλα τα υφιστάμενα καταλύματα που βρίσκονται σε επαγγελματικά κτίρια γραφείων και καταστημάτων κλπ. στα οποία οι κανονισμοί τους απαγορεύουν την αλλαγή χρήσης εκτός η παμψηφία των συνιδιοκτητών το επιτρέψει με συμβολαιογραφική τροποποίηση τους. Έτσι η διάταξη αυτή αχρηστεύει με αναδρομική μάλιστα ισχύ, χιλιάδες καταλύματα σε ημιυπόγεια, ημιορόφους και δώματα πολυκατοικιών, καταλύματα σε τμήματα επαγγελματικών κτιρίων ή και σε ολόκληρα επαγγελματικά / βιοτεχνικά κτίρια που η οικοδομική τους άδεια από άγνοια ή κακή τύχη των ιδιοκτητών τους, είχε εκδοθεί ως αποθήκες, καταλύματα που λειτουργούν με απόλυτη επιτυχία από δεκαετίας, στα οποία έχουν επενδυθεί οι αποταμιεύσεις χιλιάδων ελλήνων μικροϊδιοκτητών, χωρίς καμιά κρατική επιδότηση, για να μετατραπούν από εγκαταλελειμμένα κουφάρια σε πραγματικά κοσμήματα των πόλεων μας και ενώ διαθέτουν όλα τα υπόλοιπα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αναφέρει η διάταξη αυτή.
Πολλά από τα καταλύματα αυτά βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων, τα οποία ουδέποτε χρησιμοποιούνταν για κατοικία, και τα οποία ανακαινίστηκαν προκειμένου να διατεθούν για βραχυχρόνια μίσθωση, συμβάλλοντας στην αισθητική αναβάθμιση ολόκληρων υποβαθμισμένων περιοχών.! Αν ο ανομολόγητος στόχος της ρύθμισης αυτής είναι να εξωθηθούν οι ιδιοκτήτες τους να τα διαθέσουν για μόνιμη κατοικία, ας αντιληφθούν ότι τα περισσότερα από αυτά είναι πλήρως ακατάλληλα για οικογενειακή στέγη, είτε λόγω θέσης τους (Εμπορικό Κέντρο Αθήνας), είτε λόγω θέσης τους στα ημιυπόγεια των πολυκατοικιών, είτε λόγω διαρρύθμισής τους σε μικρά στούντιο.
Για τους λόγους αυτούς, η συγκεκριμένη αυτή προδιαγραφή της «κύριας χρήσης κατοικίας», αν δεν καταργηθεί ολοσχερώς, αναφέρει η ΠΟΜΙΔΑ, θα πρέπει να αφορά αποκλειστικά το μέλλον και να μην έχει αναδρομική ισχύ, αναφέρει μεταξύ άλλων.
Η διάταξη αυτή προβλέπει υποχρεωτικούς ελέγχους των ιδιωτικών κατοικιών από μεικτά συνεργεία κρατικών οργάνων, χωρίς παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής αρχής, όπως ρητά προβλέπει το Σύνταγμα, με δυνατότητα διοργάνωσης αστυνομικών εφόδων που θα υλοποιηθούν μέσω της εκβιαστικής απειλής επιβολής δημευτικών προστίμων εναντίον όποιου δεν στέρξει αδιαμαρτύρητα στους ελέγχους αυτούς.
Παράλληλα η εξασφάλιση των λοιπών νέων προδιαγραφών, πολλές από τις οποίες είναι αυτονόητες, συνοδεύεται από όχι ευκαταφρόνητο οικονομικό κόστος, το οποίο προστιθέμενο στα πρόσφατα νέα και αλλεπάλληλα φορολογικά μέτρα σε βάρος των βραχυχρονίων μισθώσεων, δημιουργεί τόσο ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες στους ιδιοκτήτες των καταλυμάτων, όσο και αναγκαστική αύξηση των τιμών διανυκτέρευσης από τους μονοπωλιακού πλέον χαρακτήρα ξενοδοχειακούς ομίλους.
Θ.Δήμα: Σύμφωνοι σε ό,τι αφορά τα μέτρα ασφαλείας-Σοβαρό ζήτημα με τους ελέγχους και τα ακίνητα που βγαίνουν εκτός
Από την πλευρά της η πρόεδρος του Συλλόγου Οικονομίας Διαμερισμού Θεοδώρα Δήμα αναφέρει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ χαρακτηριστικά «είμαστε σύμφωνοι σε ότι αφορά τα μέτρα ασφαλείας που θα πρέπει να έχει ένα ακίνητο βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι περισσότεροι από εμάς άλλωστε τα τηρούμε ήδη και τα δηλώνουμε και στις πλατφόρμες. Όλα τα καταλύματα θα πρέπει να έχουν πυροσβεστήρα, ανιχνευτή καπνού, φαρμακείο πρώτων βοηθειών, ρελε διακοπής, ασφάλεια αστικής ευθύνης κτλ. Ούτως ή άλλως οι περισσότεροι τα παρέχουν ήδη και φαίνονται εμφανώς στις παροχές του εκάστοτε καταλύματος. Η υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου είναι απαραίτητη για κάθε ακίνητο που ενοικιάζεται και στην μακροχρόνια μίσθωση πόσο μάλλον στη βραχυχρόνια. Τέλος το πιστοποιητικό μυοκτονίας και απεντόμωσης είναι ένα έξτρα έγγραφο που ίσως κάποιοι δεν το χρειάζονται, αλλά οι περισσότεροι φροντίζουν κάθε χρόνο να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να είναι καθαροί και περιποιημένοι οι χώροι όπου θα μείνουν οι πελάτες γιατί πάντα κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος».
Όπως αναφέρει η κ.Δήμα, τα προβλήματα στις αλλαγές αυτές εντοπίζονται στο ότι τα ακίνητα αυτά θα πρέπει να αποτελούν χώρους κύριας χρήσης κατοικίας. Άρα ουσιαστικά όσα ακίνητά αγοράστηκαν και ανακαινίστηκαν μετά το 2011 και ήταν δηλωμένα στο Ε9 σαν βοηθητικοί χώροι δεν μπορούν να θεωρηθούν ως χώροι κύριας χρήσης, εκτός και εάν όταν έγινε η αγορά ήταν ήδη χώροι κύριας κατοικίας. Τιμωρείται λοιπόν μία πολύ μεγάλη ομάδα ανθρώπων οι οποίοι κατάφεραν και ανακαίνισαν ακίνητα τελείως αναξιοποίητα χωρίς καμιά επιδότηση από το κράτος αλλά δεν πρόλαβαν να κάνουν αλλαγή χρήσης. Προτείνουμε ο νόμος αυτός να μην έχει αναδρομική ισχύ, πρσθέτει.
‘Αλλωστε στα συγκεκριμένα ακίνητα που θέλουν να απαγορεύσουν αναδρομικά δεν θα θελήσει να μείνει καμιά οικογένεια η φοιτητής η εκπαιδευτικός, άρα σίγουρα αυτό το μέτρο δεν αποτελεί λύση για το στεγαστικό πρόβλημα.
Το μόνο που θα καταφέρουν είναι να δημιουργήσουν μεγάλο πρόβλημα και ζημιά στους ανθρώπους που έχουνε επενδύσει τόσα χρήματα και δεν έχουν κάνει ακόμα απόσβεση. Τα συγκεκριμένα ακίνητα επιπλέον απευθύνονται σε ένα κοινό που ταξιδεύει low budget και άρα δεν θα επέλεγε ποτέ κάποιο ξενοδοχείο άρα δεν λειτουργούν ούτε ανταγωνιστικά έναντι των ξενοδόχων αντιθέτως δημιουργούν ένα έξτρα εισόδημα για τον τουρισμό και την οικονομία.
Μεγάλο ζήτημα δημιουργείται αναφέρει επίσης η κ.Δήμα και με τους ελέγχους που θα πρέπει να γίνονται σε αυτά τα ακίνητα. Από τη φύση τους είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν καθώς μπορεί ήδη να υπάρχει κάποιος πελάτης και να θέλει ιδιωτικότητα αλλά και μπορεί ο διαχειριστής του ακινήτου ή ο ιδιοκτήτης να μη βρίσκεται κοντά στο ακίνητο, αρκετά σύνηθες στη δραστηριότητα αυτή. Δε χρειάζονται να γίνονται επιτόπιοι έλεγχοι θα ήταν πολύ πιο απλό να ανεβάζουμε τα έγγραφα όλα σε μία πλατφόρμα έτσι ώστε να πιστοποιείται το κατάλυμα μας ότι είναι λειτουργικό για κρατήσεις. ‘Αλλωστε και ο έλεγχος αυτό θα επιβεβαιώνει εάν υπάρχουν τα απαραίτητα έγγραφα.
