Στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την ανάθεση έργου τεχνικής υποστήριξης από ιδιώτες συμβούλους αναμένεται να προχωρήσει εντός Αυγούστου η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και η διοίκηση του e-ΕΦΚΑ, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής ενίσχυσης της εισπραξιμότητας των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών, οι οποίες αγγίζουν τα 50 δισ. ευρώ.
Το νέο σχήμα προβλέπει τη σύμπραξη με ιδιώτες συμβούλους ή κοινοπραξίες εταιρειών, που θα έχουν ρόλο υποστηρικτικό προς τον ΕΦΚΑ και το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), με αρμοδιότητα την πρόταση στοχευμένων, εξατομικευμένων ρυθμίσεων χρεών ανάλογα με το προφίλ του οφειλέτη. Σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη, το έργο ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ και δεν θα δοθεί σε μια εταιρεία, αλλά σε περισσότερες που πληρούν τα κριτήρια ανάληψης του έργου. Για παράδειγμα θα πρέπει να συμπράξουν μεγάλες εταιρείες πληροφορικής, οι λεγόμενες «Big Four» λογιστικές εταιρείες – Deloitte, PwC, KPMG και EY κ.α.
Η διαχείριση των ρυθμίσεων θα αφορά κυρίως μικρούς οφειλέτες, για τους οποίους εξετάζεται η δυνατότητα αποπληρωμής έως και σε 120 δόσεις, εφόσον προσφέρονται σχετικές εξασφαλίσεις (όπως ακίνητη περιουσία). Για τους μεγάλους οφειλέτες, προκρίνεται η χρήση του εξωδικαστικού μηχανισμού, που παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία και δυνατότητα μακροχρόνιων ρυθμίσεων.
Η εν λόγω παρέμβαση αποτελεί βασικό πυλώνα του σχεδίου της υπουργού Εργασίας Νίκη Κεραμέως και του διοικητή του e-ΕΦΚΑ Αλέξανδρου Βαρβέρη για τη μείωση των ασφαλιστικών χρεών, με στόχο την ενίσχυση της χρηματοδοτικής σταθερότητας του ασφαλιστικού συστήματος και τη διεύρυνση των εσόδων χωρίς την επιβολή νέων επιβαρύνσεων.
Τέλος η οριζόντια αντιμετώπιση
Σήμερα ούτε ο ΕΦΚΑ ούτε το ΚΕΑΟ έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν ρυθμίσεις χρεών σε ατομικό επίπεδο, γιατί υπάρχει το γενικό πλαίσιο των ρυθμίσεων του κράτους που πρέπει να είναι ίδιες για όλους και, εν προκειμένω, για χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία είναι έως 24 δόσεις. Με το νέο πλαίσιο, οι ιδιώτες θα μπορούν να εισηγούνται εξατομικευμένες ρυθμίσεις χρεών, με κριτήρια τη συναλλακτική συμπεριφορά του οφειλέτη, τα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησής του, την προοπτική βιωσιμότητας μετά την ελάφρυνση των χρεών κ.λπ.
Μεταξύ των ενεργειών στις οποίες θα μπορούν να προβούν οι ιδιώτες θα είναι η εκκαθάριση του χαρτοφυλακίου οφειλετών, η αποτύπωση της πραγματικής οικονομικής κατάστασης των αξιώσεων του ΕΦΚΑ, η έγκαιρη ανίχνευση καθυστερήσεων, η αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας αλλά και ο σχεδιασμός στρατηγικών είσπραξης.
Υπέρογκες προσαυξήσεις και προτάσεις για κούρεμα
Από τα περίπου 50 δισ. ευρώ που είναι οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ είναι κύριες οφειλές και 18 δισ. ευρώ προσαυξήσεις. Με την εμπλοκή των ιδιωτών, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα εξεταστούν και προτάσεις για το κούρεμα ή το πάγωμα των προσαυξήσεων, καθώς στην πράξη δυσχεραίνουν την ανάκτηση χρεών. Ο μηχανισμός των προσαυξήσεων λειτουργεί με τέτοιον τρόπο που μπορεί να καταστήσει μια οφειλή ανεπίδεκτη είσπραξης, όχι επειδή ένας οφειλέτης θα προσθέσει καινούργιο χρέος, αλλά μόνο και μόνο επειδή το παλιό χρέος με τις προσαυξήσεις ανατοκίζεται διαρκώς με ετήσιο επιτόκιο 8,5%. Αυτός ο ανατοκισμός ισχύει από το 2013 και δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός. Για αυτόν τον λόγο τα χρέη αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό από τον ρυθμό με τον οποίο ανεβαίνουν οι προσαυξήσεις.
Το πρόβλημα των προσαυξήσεων φαίνεται και από το γεγονός ότι περίπου 10 δισ. ευρώ από τα χρέη των 50 δισ. ευρώ χαρακτηρίζονται ανεπίδεκτα είσπραξης, παρόλο που παραμένουν στη λίστα οφειλών του ΚΕΑΟ.
Σε ετήσια βάση, το ΚΕΑΟ καταφέρνει να εισπράξει περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ στελέχη του ΕΦΚΑ εκτιμούν ότι με τη συμβολή ιδιωτών, το ποσό αυτό θα μπορούσε να διπλασιαστεί. Ο φιλόδοξος στόχος που τίθεται για τα επόμενα χρόνια είναι η προσέγγιση των 4 δισ. ευρώ ετησίως σε εισπράξεις, κάτι που απαιτεί νέες προσεγγίσεις και μηχανισμούς.
Σύμφωνα με την κ. Κεραμέως, οι ιδιώτες που θα αναλάβουν υποστηρικτικό ρόλο στον e-ΕΦΚΑ και δεν πρέπει να γίνεται κανένας παραλληλισμός με εισπρακτικές εταιρείες, επισημαίνοντας ότι τα οφέλη είναι πολλαπλά:
Θα δοθεί δυνατότητα χορήγησης ενισχύσεων σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους, όπως μείωση εισφορών και αύξηση συντάξεων. Θα ενισχυθεί σημαντικά η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Θα αξιοποιηθεί η εμπειρία και χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου στη διαδικασία ενημέρωσης των οφειλετών, όπως για παράδειγμα στην υιοθέτηση πρακτικών, ήπιας προσέγγισης, σε αντίθεση με πρακτικές πίεσης και απειλών περί αναγκαστικών μέτρων κατάσχεσης.
Ποιοι θα αναλάβουν – ποιοι εξαιρούνται
Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, οι ιδιωτικές εταιρείες που θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό θα πρέπει να πληρούν αυστηρά κριτήρια εμπειρίας, τεχνογνωσίας και διαφάνειας. Η επιλογή δεν θα αφορά εισπρακτικές εταιρείες ή δικηγορικά γραφεία που ασκούν πίεση για είσπραξη οφειλών, αλλά συμβουλευτικές ή τεχνικές εταιρείες, με εμπειρία σε θέματα διαχείρισης χαρτοφυλακίων, αξιολόγησης κινδύνου και σχεδιασμού αποδοτικών μηχανισμών είσπραξης.
Επιπλέον, προβλέπεται η αυστηρή εποπτεία από τον ΕΦΚΑ και το υπουργείο Εργασίας, με συγκεκριμένους στόχους απόδοσης, αξιολόγηση και ρήτρες μη συμμόρφωσης, ώστε να εξασφαλιστεί η νομιμότητα και η κοινωνική αποδοχή του εγχειρήματος.
