Νέο αυτόματο μηχανισμό επιβολής προστίμων ενεργοποιεί η ΑΑΔΕ από τις 31 Δεκεμβρίου 2024 για τους φορολογούμενους που «ξεχνούν» και καθυστερούν να υποβάλουν δηλώσεις ΦΠΑ, φόρου εισοδήματος και παρακρατούμενων φόρων.
Στο πλαίσιο της πίεσης που ασκεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για την έγκαιρη απόδοση του ΦΠΑ, θέτει σε εφαρμογή το αυτοματοποιημένο σύστημα επιβολής προστίμων, κάθε φορά που ένας υπόχρεος υποβάλλει εκπρόθεσμα τις δηλώσεις του.
Η νέα εφαρμογή, εντάσσεται στο επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης της ΑΑΔΕ, που προβλέπει την «Αυτοματοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίμου» κατά την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ, ανακεφαλαιωτικών πινάκων, δήλωσης μετάταξης καθώς και δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, απόδοσης παρακρατούμενων φόρων, φόρου πλοίων, τέλους αλιευτικών, ρυμουλκών πλοίων και αυτοκινούμενων βυθοκόρων, εισφοράς επί του εισαγόμενου συναλλάγματος, φόρου μερισμάτων, εκτάκτων αμοιβών και ποσοστών (bonus).
Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης ΦΠΑ ή παρακρατούμενων φόρων επιβάλλονται πρόστιμα 250 ευρώ για τηρούντες απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για τηρούντες διπλογραφικά βιβλία επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες. Δεν επιβάλλεται καθόλου πρόστιμο σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα ενώ, δεν επιβάλλεται πρόστιμο εφόσον από την αρχική ή τροποποιητική εκπρόθεσμη δήλωση προκύπτει ποσό φόρου προς πληρωμή μέχρι 100 ευρώ.
Σε δεύτερο στάδιο, η ΑΑΔΕ προγραμματίζει και την αυτόματη είσπραξη του ΦΠΑ κάθε φορά που διενεργείται μια συναλλαγή με πλαστικό χρήμα, μέτρο το οποίο προϋποθέτει ωστόσο νέα προσαρμογή των ταμειακών συστημάτων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών ώστε κάθε φορά να γίνεται αυτόματος διαχωρισμός των εσόδων που εισπράττονται και πρέπει να αποδοθούν στο Δημόσιο (ΦΠΑ) και αυτών που αποτελούν έσοδο της επιχείρησης ή του ελεύθερου επαγγελματία.
Το Στρατηγικό Σχέδιο 2025-2029 της ΑΑΔΕ προβλέπει ότι ο ΦΠΑ που επιβάλλεται επί των συναλλαγών θα βεβαιώνεται και θα εισπράττεται αυτόματα, κατά τη στιγμή της συναλλαγής. Όταν το μέτρο εφαρμοστεί στην πράξη, ο ΦΠΑ θα αποδίδεται στο Δημόσιο την ώρα της συναλλαγής και δεν θα απαιτείται η απόδοσή του από τον επαγγελματία, με τις μηνιαίες ή τις τριμηνιαίες περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ.
Και τα δύο μέτρα στόχο έχουν να περιορίσουν τις απώλειες εσόδων από ΦΠΑ αυξάνοντας την εισπραξιμότητα του φόρου από το 80-85% που κινείται σήμερα, κοντά στο 100%.
Οι απώλειες του Δημοσίου από το ΦΠΑ υπολογίζονται σε περίπου 3 δισ. ευρώ το χρόνο, παρά τη βελτίωση που καταγράφεται στο αποκαλούμενο «κενό ΦΠΑ». Η Ελλάδα, παραμένει ακόμα στην 23η χειρότερη θέση μεταξύ των 27 χωρών μελών της Ε.Ε.
Ειδικά για τα «αυτόματα» πρόστιμα το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης της ΑΑΔΕ, προβλέπει την «Αυτοματοποίηση της έκδοσης πράξεων επιβολής προστίμου» κατά την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ, ανακεφαλαιωτικών πινάκων, δήλωσης μετάταξης καθώς και δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, απόδοσης παρακρατούμενων φόρων, φόρου πλοίων, τέλους αλιευτικών, ρυμουλκών πλοίων και αυτοκινούμενων βυθοκόρων, εισφοράς επί του εισαγόμενου συναλλάγματος, φόρου μερισμάτων, εκτάκτων αμοιβών και ποσοστών (bonus).
Η σχετική απόφαση, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να εκδοθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 προκειμένου να τεθεί άμεσα σε πρακτική εφαρμογή.
Τα πρόστιμα
Τα πρόστιμα ανέρχονται σε 100 ευρώ για φυσικά πρόσωπα, ενώ για επιχειρήσεις φτάνουν τα 250 ευρώ για όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία και τα 500 ευρώ για όσους τηρούν διπλογραφικά βιβλία.
H επιβολή προστίμων εκπρόθεσμης υποβολής αρχικών και τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ. Ειδικά αν ο φορολογούμενος ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, το πρόστιμο ανεβαίνει στα 250 ευρώ εφόσον τηρεί απλογραφικά βιβλία ή στα 500 ευρώ αν τηρεί διπλογραφικά βιβλία. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος:
α) Εάν από την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση είχε προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο φόρου προς επιστροφή και από την εκπρόθεσμη τροποποιητική προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου προς πληρωμή, τότε:
εάν ο φορολογούμενος δεν είναι επιχειρηματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας, θα χρεωθεί με πρόστιμο 100 ευρώ. εάν ο φορολογούμενος είναι επιχειρηματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας, θα χρεωθεί με πρόστιμο 250 ευρώ αν τηρεί απλογραφικά βιβλία ή 500 ευρώ αν τηρεί διπλογραφικά βιβλία. σε κάθε περίπτωση, εάν έχει παρέλθει και η προθεσμία καταβολής του φόρου, τότε ο φορολογούμενος θα χρεωθεί και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που θα υπολογιστούν επί της διαφοράς του αποτελέσματος μεταξύ εμπρόθεσμης αρχικής και εκπρόθεσμης τροποποιητικής, με 0,73% για κάθε μήνα που παρήλθε από την κανονική προθεσμία πληρωμής μέχρι την ημερομηνία υποβολής της εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης.
β) Εάν από την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση είχε προκύψει χρεωστικό υπόλοιπο φόρου προς πληρωμή και από την εκπρόθεσμη τροποποιητική προκύψει αύξηση του χρεωστικού υπολοίπου, τότε:
εάν ο φορολογούμενος δεν είναι επιχειρηματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας, θα χρεωθεί με πρόστιμο 100 ευρώ. εάν ο φορολογούμενος είναι επιχειρηματίας ή ελεύθερος επαγγελματίας, θα χρεωθεί με πρόστιμο 250 ευρώ αν τηρεί απλογραφικά βιβλία ή 500 ευρώ αν τηρεί διπλογραφικά βιβλία. σε κάθε περίπτωση, εάν έχει παρέλθει και η προθεσμία καταβολής του φόρου, τότε ο φορολογούμενος θα χρεωθεί και με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που θα υπολογιστούν επί της πρόσθετης διαφοράς χρεωστικού υπολοίπου, με 0,73% για κάθε μήνα που παρήλθε από την κανονική προθεσμία πληρωμής μέχρι την ημερομηνία υποβολής της εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης. Σε κάθε περίπτωση, δεν επιβάλλεται πρόστιμο (100, 250 ή 500 ευρώ) εφόσον από την αρχική ή τροποποιητική εκπρόθεσμη δήλωση προκύπτει ποσό φόρου προς πληρωμή μέχρι 100 ευρώ.
Τέλος, όσον αφορά τον ΦΠΑ και τους παρακρατούμενους φόρους, σε κάθε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής αρχικής ή τροποποιητικής δήλωσης ισχύουν πρόστιμα 250 ευρώ για τηρούντες απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για τηρούντες διπλογραφικά βιβλία επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες.
Σημειώνεται ότι δεν επιβάλλεται καθόλου πρόστιμο σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, εφόσον η σχετική αρχική δήλωση έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα.
